Pfadfinder (padvinder) - Gescoute GPS-tracks

Voor heel wat motorrijders is het plannen van een tocht bijna net zo leuk als het later volgen van het traject. Maar juist trajecten met een hoog offroaddeel kunnen niet zo gemakkelijk vanaf de laptop thuis "bij elkaar worden geklikt". Enerzijds ontbreekt er meestal gedetailleerd digitaal kaartmateriaal, en anderzijds is vaak niet goed te zien of de wegen die op kaarten of satellietfoto's staan afgebeeld werkelijk goed berijdbaar zijn. Alleen door een intensieve scouting ter plaatse kan een langere logische tocht buiten verharde wegen worden gepland. Maar hiervoor ontbreekt het de meeste adventure riders eenvoudigweg aan tijd en kennis van de plaatselijke omstandigheden.

Inmiddels zijn er een paar projecten waarvoor men het scouten van offroadtochten voor de community op zich heeft genomen en waarbij de desbetreffende gegevens kunnen worden gedeeld – en dat ook nog gratis. Terwijl in de Verenigde Staten steeds meer Backcountry Discovery Routes worden uitgezocht en verkend, heeft de vereniging Adventure Country Tracks e.V. zich tot taak doel gesteld de laatste offroadtrajecten in Europa op te sporen en zorgvuldig te documenteren. Inmiddels zijn er vijf Adventure Country tracks die dwars door Portugal, Griekenland, Roemenië, Italië en de Pyreneeën lopen. Alle belangstellenden kunnen uitgebreide reisinformatie evenals de GPS-track van de internetpagina van de vereniging downloaden.

Maar hoe ga je nu om met de gegevens? Wat is het verschil tussen track- en routenavigatie? En welk apparaat is eigenlijk geschikt voor navigatie met tracks? Deze vragen zullen hierna worden beantwoord.

Het juiste apparaat

Laten we beginnen met de keuze van het geschikte apparaat. Tracks kunnen worden weergegeven op alle huidige motornavigatieapparaten. Maar track-navigatie beheersen behalve outdoorapparaten zoals de Garmin Montana of de GPSMAP-serie van de Amerikaanse fabrikant, alleen de Zumo XT (sinds de software-update) en de nieuwe Tread. Populaire motorapparaten zoals de Garmin Zumo 390 of de TomTom Rider zijn ongeschikt voor track-navigatie.

GPS-gegevens bewerken

GPS-gegevens die beschikbaar worden gesteld door portalen voor het maken van tochten of via het aanbod van bijv. Adventure Country Tracks (ACT), zijn in de regel beschikbaar als zogenoemde .gpx-bestanden. Deze kunnen ofwel direct op het navigatieapparaat worden geladen, dat kan ook vanaf een smartphone of tablet, of men bewerkt ze eerst op een computer.

Een planningsprogramma (bijv. Garmin Basecamp) maakt de validatie van de gegevens mogelijk en er kunnen tussentijdse bestemmingen overeenkomstig de eigen interesses mee worden aangevuld. Vaak zijn er in het .gpx-bestand bij gescoute tracks behalve de tracks ook al waardevolle waypoints langs het traject te vinden, zoals bezienswaardigheden, accommodaties of tankstations.

In principe vindt het uploaden van een .gpx-bestand naar het GPS-apparaat zonder problemen plaats. Bij heel lange tracks met veel trackpunten kan het echter zinvol zijn de track in meerdere stukken te verdelen. Met name wanneer men overweegt de track in een route om te zetten. Anders kunnen hier problemen bij de berekening in het apparaat ontstaan.

ACT Italië in Basecamp weergegeven. De afzonderlijke secties op de kaart zijn gekleurd, links in de lijst staan de tracks en waypoints die zijn gedownload.

Track- vs. routenavigatie

Nadat de motor is gepakt en de gegevens zich in het navigatieapparaat bevinden, kan men eindelijk vertrekken. De gedownloade trajecten worden in de navigatie als tracks geïmporteerd en weergegeven. Met de navigatie als track heeft men de garantie dat het van tevoren bepaalde traject ook origineel één op één kan worden gevolgd. Met name bij offroadpassages komt derhalve tracknavigatie in aanmerking, die echter op sommige punten in belangrijke mate verschilt van datgene wat men vanuit de dagelijkse navigatie, de routenavigatie, gewend is.

Verschil tussen track en route in Basecamp. De track (turquoise) heeft geen wegen als basis en kan desondanks weergegeven en genavigeerd worden. Bij de omzetting naar een route (magenta) kan het trajectstuk (geen weg op de kaart) niet worden berekend en er vindt een verandering van het traject via het in de kaart opgeslagen wegennet plaats.

Routenavigatie

Bij de routenavigatie wordt het traject aan de hand van het kaartmateriaal in de navigatie berekend. De berekening wordt uitgevoerd aan de hand van de parameters in de navigatie-instellingen (snelste/kortste/bochtenrijk traject, vermijdingen) en de informatie die in de geïnstalleerde kaart is opgeslagen. Routes zijn dynamisch en kunnen al naargelang instelling veranderen. Trefwoord: nieuwe berekening.

Voordeel:

De route wordt aangepast en indien nodig gewoon opnieuw berekend, wanneer van het oorspronkelijke traject wordt afgeweken. Voor de route worden afslagaanwijzingen gegenereerd, waardoor de oriëntatie en het navigatiecomfort duidelijk worden verbeterd.

Nadeel:

De route kan uitsluitend op in kaart gebrachte wegen worden berekend. Wanneer een berijdbare weg niet op de kaart staat, wordt een omweg berekend en dan verandert het routeverloop.

Instellingsmenu voor tracks bij de Zumo XT Tracks kunnen ook permanent op de kaart worden weergegeven en in kleur en breedte worden geaccentueerd.

Route and track are displayed in parallel on the map. The route (magenta) turns left, the track (red) is also visible. This allows you to see where the calculated route deviates from the original track.

Tracknavigatie

Een track moet men zich voorstellen als een broodkruimelspoor bij Hans en Grietje. De track bestaat uit een aaneenschakeling van coördinaten en kan dus niet worden veranderd. Een track is volledig losgekoppeld van het kaartmateriaal en functioneert dus ook onafhankelijk van het kaartbereik op het apparaat.

Voordeel: Bij tracknavigatie spelen kaartbereik en berekeningsparameters geen rol. Een track is altijd absoluut en zo is gewaarborgd dat een gedefinieerd traject in de navigatie ook één op één wordt gevolgd.

Nadeel: Bij tracknavigatie worden geen afslagaanwijzingen gegenereerd. De navigatie vergt duidelijk meer concentratie en moet aan de hand van de trackweergave op het apparaat visueel plaatsvinden.

Aan welke navigatie men de voorkeur geeft, hangt af van de betreffende focus. In principe is routenavigatie geschikt voor tochten over de weg en voor spontaan navigeren. Voor vooraf gedefinieerde offroadtrajecten of trajecten met een hoog offroaddeel verdient tracknavigatie meestal de voorkeur.

Bereik en kwaliteit van de gebruikte kaart hebben daarbij aanzienlijk invloed op de navigatiebeleving. Hoe gedetailleerder de kaart, des te eenvoudiger is het om bij niet-berijdbare passages naar alternatieven te zoeken of die te berekenen.

Tip: Voor een betere oriëntatie kunnen tracks op het apparaat ook permanent worden weergegeven en met een kleur worden geaccentueerd. Zo heeft men altijd overzicht waar het oorspronkelijke traject loopt, zelfs wanneer men hier eens van afwijkt of wanneer een track in een route werd omgezet.

GPS-apparaten hebben de mogelijkheid eigen tracks te registreren. Dat gaat vooral comfortabel met de trackrecorder van de Zumo XT. Wanneer men deze gegevens met de community deelt, ontvangen andere motorrijders waardevolle voorstellen voor eigen avonturen.

Lutz von Steynitz

Lutz von Steynitz (44) is afgestudeerd sportwetenschapper. Hij werkt als producttrainer in de sportindustrie. GPS-navigatie is voor hem al meer dan 20 jaar een onontbeerlijk stuk gereedschap bij verschillende toepassingen zoals outdoor, sport en motor. Lutz heeft een passie voor offroadreizen, die hem al door Europa en naar Afrika voerden.

GPS-tochten in Europa en de VS
Adventure Country Tracks (ACT)
www.adventurecountrytracks.com
Backcountry Discovery Routes (BDR)
www.ridebdr.com