Aan de chocoladekant | Bosnië Reis door Dirk Schäfer
Drie jongens, drie bikes. De wens om een offroadtocht te maken die ver van de bestemmingen ligt die ze tot nog toe hebben bezocht, voert Dirk Schäfer en zijn buddy's naar Bosnië. Tijd voor verbazing.
Niemand houdt ervan in het donker te rijden zonder te weten waar je zult overnachten. En dat is nou precies wat wij, Thorsten, Ferdi en ik aan het doen zijn. We waren Bosnië bij Bihac het land binnengekomen, hadden een paar kilometer op de hoofdroute richting Sarajevo afgelegd en waren vervolgens, meer ons instinct volgend dan dat we daadwerkelijk wisten waar we heen reden, naar Petrovac richting het zuiden afgeslagen. Ergens in die buurt moet een schitterende offroadtrack lopen, maar het begin ervan moeten we eerst nog vinden. Maar vandaag gaat dat niet meer lukken. Een dichte duisternis valt over de bosrijke bochten waardoor de flanken van de banden van onze tweecilinders schuren. Plotseling stopt Thorsten: »Hebben jullie dat bord daar gezien?«
Mooier wordt het niet: zonsondergang bij Mostar
De verwijzing naar een soort van accommodatie is net zo welkom als het wijzen op de toegestane maximale snelheid op het bosparcours dat nu begint. De koplampen bewegen als een dwaallicht heen en weer tussen de boomstammen, maar de rode cirkel met 130 km/uur hebben we allemaal gezien. Daarbij vinden we 30 hier al snel. Ferdi zet de KTM stil en grijnst onder zijn helm: »Blijkbaar wonen hier mensen met humor. Maar waar is die accommodatie nou?«
Ongerepte bossen: Bosnië heeft er veel van
Een opeenhoping van knusse hutten, warm licht vanuit een soort taverne. Hier zijn we op de juiste plek! En het beste is, dat Etno Selo met zijn hutten blijkbaar een bekende plek op de Balkan is onder motorreizigers. Want wij zijn niet de enigen waarvan de bikes voor een van de hutten geparkeerd staan. In de taverne worden stevige gerechten opgediend. Een luxe die wij de komende avond moeten ontberen. Onvrijwillig.
Fantastisch! Dit parcours door het karstlandschap zou zo uit de nieuwe Avatar-film afkomstig kunnen zijn. Rechts en links van het traject is de grond in trechtervormige kommen ingestort. Zesde versnelling. Ferdi en Thorsten laten flinke stofwolken achter zich. We zijn op de track die we hadden gezocht. Juist die slaat plotseling naar het oosten af, naar een heuvelachtig bosgebied. Bochtig, penibel en al een beetje schemerig. Ferdi stopt de 790 op een onopvallende plek. »Wat is er?«, wil ik weten. Hij wijst naar zijn voorwiel: »Lekke band.« Thorsten komt erbij. »Dat hebben we zo gepiept.« Maar dat piepen we niet.
Een beetje lucht laten ontsnappen. Begin van het parcours bij Drvar
Vliegshow: in de oude binnenstad van Sarajevo
Wanneer je niet met je eigen bikes op reis gaat, wil je de voorzorgsmaatregelen voor uitzonderlijke situaties wel eens uit het oog verliezen. De juiste inbus voor het voorwiel van de KTM is in geen enkele gereedschapsset te vinden. Zonder die kunnen we de band niet repareren en dus niet verderrijden. Mobiel? Geen ontvangst. Het volgende dorp? Ongeveer 20 kilometer verderop. Thorsten: »Iemand zou hulp kunnen gaan halen.« Ik: »We zouden hier kunnen kamperen en een oplossing kunnen bedenken.« Ferdi: »Zijn hier beren?« We zetten de tenten op.
In de bosrijke ochtendnevel klinkt het gedreun van de diesel van een VW Bulli en het rammelen van een aanhanger. »Jongejonge! De hele weg ligt vol berenstront!« Albert, de bestuurder van de Bulli maakt geen geheim van zijn waarneming, en bij Ferdi verschijnt naderhand een zorgelijke rimpel in zijn voorhoofd. Daarbij hebben we alle reden om blij te zijn. Slechts een paar meter van ons vrijwillige kampement op het bosparcours was toch ontvangst, en konden we Albert, hoofd van Enduro-Spirit Bosnië, bereiken. Voor hem is het vanzelfsprekend direct te helpen. Maar meer nog: Hij is de gepersonifieerde hartelijkheid, rijdt enthousiast enduro en spreekt vloeiend Duits. Het inladen van de KTM besluit Albert met: »En nu rijden we naar mijn restaurant – wat eten!«
Met een nieuwe band op de KTM en een aanzienlijke hoeveelheid pizza's in onze maag, vertrekken we weer. Maar Albert laat ons niet gaan zonder goede raad. En die nemen we serieus. Desondanks slaan we die later in de wind. Vanwege arrogantie? Nee, omdat er geen weg terug meer was. Maar daar kwamen we pas achter toen het al te laat was. Maar laten we bij het begin beginnen.
Albert noemt het »het hemelse modder-parcours«. Maar wat is er slecht aan hemelse modder? Misschien zouden we eerder achterdochtig zijn geworden als hij het »het chocolademousse-parcours« had genoemd. Chocola. Romig. Zalvig. En nu staan we er middenin, in de chocolademousse, de grove noppen helemaal dichtgesmeerd met crèmeachtige grond. Hulpeloos draait Thorstens Ténéré stukken aarde ter grootte van een pannenkoek de lucht in. Ferdi's KTM staat stil. Nul voortstuwing. »Moet ik duwen?« »Hoe dan? Hier glij je ook lopend weg!« We denken dat we op de plek zijn waarvoor Albert ons waarschuwde. Maar die komt pas als we denken dat we weer vaste grond onder onze voeten hebben. Tot die tijd: struikelen, manoeuvreren, uitglijden.
Motordouche na het hemelse modder-parcours vlakbij het stuwmeer Ramsko Jezero
Van het hemelse modder-parcours naar het Ramsko Jezero-stuwmeer
Het turquoisekleurige water van de Ramsko Jezero ontplooit een magnetische aantrekkingskracht die vooral ik niet kan weerstaan. Het domme is: Het panorama-uitzicht over het prachtige meer wordt belemmerd door een rij struiken. Maar ongeveer 100 meter verderop is een klein uitzichtplatform. »Het is hier wel heel steil en ruw!«, merkt Ferdi op. Ik moet toegeven dat het eerder rotsblokken dan stenen zijn die op dit stuk van de route liggen. »Ach kom op, het is maar 100 meter. Ik maak snel een foto en dan rijden we weer omhoog.« Het is mij nog steeds een raadsel waarom hij dit wilde doen. En waarom wij niet doorhadden dat dit het punt is waarvoor Albert ons waarschuwde.
Einde oefening
Nog is alles oké: fotostop bij Ramsko Jezero
De T7 hobbelt behendig met Thorsten over de rotsen en ik kan niet anders dan dit soeverein noemen. Ferdi moet er met de 790 flink wat moeite voor doen en heimelijk heeft hij waarschijnlijk de smoor in dat ik hem heb omgepraat. Ik zelf ben verbaasd over de stoïcijnse Africa Twin die mij er zelfbewuster uit laat zien dan ik daadwerkelijk ben. Maar de 100 meter gaat voorbij en de foto is snel gemaakt. Nu moet we alleen die 100 meter weer terug. Terug? Onmogelijk! »Is dit niet de route waarvan Albert zei: Rij daar niet naar beneden!« Mijn hart begint sneller te kloppen. »Ach, dat gaat wel lukken! Naar beneden is toch gemakkelijker dan omhoog.«
Bosarbeid: Rijden we zo goed?
Het is laat op de avond als we weer bij Alberts pizzeria aankomen. »En, hoe was het?« We treuzelen een beetje: »Nou ja, we sloegen nogal een modderfiguur …«
Waar moeten we naartoe? Wanneer de navigatie en Google het niet meer weten helpen de locals graag
Reisinformatie
Heenreis/reistijd
Bosnië-Herzegowina strekt zich voornamelijk uit over de hooggelegen dalen van de Balkan. Een reis daarnaartoe kun je het beste maken van de late voorzomer tot in de herfst. Vanaf München moet door Oostenrijk, Slovenië en Kroatië 640 kilometer worden afgelegd voordat men het land bij Bihac inreist. Op de autosnelwegen van de doorreislanden moet tol worden betaald.
Het traject
De geasfalteerde routes verkeerden allemaal in goede staat. De parcoursen zijn voor een deel nog steeds belangrijk voor het lokale verkeer en daarom meestal goed berijdbaar. De route van Gornji Vakuf-Uskoplje via Vaganjac naar het Ramsko Jezero-meer kan alleen worden gereden wanneer het droog is. De afrit van Rat naar het meer wordt momenteel verhard en zal waarschijnlijk binnenkort gemakkelijk berijdbaar zijn. Grof profiel is in elk geval verplicht wanneer offroad-etappes worden ingepland.
Highlights op de route zijn de bezienswaardige oude binnensteden van Sarajevo en Mostar. Vooral Mostar wordt in vakantieperiodes bezocht door enorme hoeveelheden bezoekers. Tekenen van de oorlog in voormalig Joegoslavië zijn in beide steden nog altijd niet over het hoofd te zien.
Overblijfsel van de oorlog in Mostar in voormalig Joegoslavië
Iets ten oosten van Mostar biedt een uitstapje naar de ruïne van de Merdzan Glava-vesting goed uitzicht op de stad en het omringende berglandschap.
Accommodaties
Slechts acht kilometer ten noordoosten van Dvar biedt het Restoran Etno Selo Dodig behalve prima eten ook eenvoudige overnachtingen in hutten aan. Heel authentiek! Tel. +387603242677, adres: Podovi bb 80260.
Eveneens goed eten en overnachten kan men in Vakuf-Uskoplje in restaurant Roma. Hiernaast ligt een klein hotel dat vaak onderdak biedt aan motorrijders. Gastheren zijn Albert en Ivan, die in Bosnië endurotochten met begeleiding aanbieden. Tel. +38730495981, www.enduro-spirit.com
Parcours op een Sloveens sneeuwberg
Activiteiten
De jongste geschiedenis heeft het niet altijd goed met de Balkan voor gehad. Een tragische rol speelde onder andere Sarajevo. Een bijzonder en uniek museum is gewijd aan de kinderen die tijdens de oorlog opgroeiden. Het War Childhood Museum werd in 2018 door het Europees Museum Forum onderscheiden als beste museum van het jaar.
